“Türk edebiyatı mı, Türkçe edebiyat mı?” tartışması, “Şiiratı Seyhan Erözçelik Birinci Kitap Şiir Ödülü” heyetinde tansiyon yarattı. Ödül, Emre Barca’nın “Kabul” kitabına verildi ve münasebet metninde “Türkçe şiir” tarifi yer aldı. Bu tarif, heyet üyeleri Ali Günvar ve Osman Hakan A’nın istifasına neden oldu. İkili, toplumsal medya üzerinden yaptıkları açıklamada, Vural Bahadır Bayrıl’ın duyuru metnindeki “Türkçe şiir” tabirine itiraz ettiklerini belirtti. Açıklamalarında şunları söylediler:
“Ödül, Türk lisanı ve kültürü çerçevesinde, Türk şiirine katkı sağlayan şairlerin birinci kitaplarına yahut belgelerine verilmek üzere tasarlanmıştı. Bu ödül V.B. Bayrıl’a ilişkin bir mülk değil, Şiiratı kitaplarına emek vermiş tüm Şiiratı şairlerinin ortak yapıtıdır. Hayatlarını Türk şiiri, lisanı ve kültürüne adayan iki Türk şairi olarak, V.B. Bayrıl’ın mükafatı yanlış yönlendirmesini ve bize yönelik saygısız davranışlarını kabul etmiyoruz”
Bu yıl ödül heyeti, başkanlığını Hilmi Yavuz’un üstlendiği, V.B. Bayrıl, Haydar Ergülen ve Noyan Erözçelik’ten oluşuyordu.
“ETNİSİTE BÖLÜNÜR, LİSAN BİRLEŞTİRİR”
İstifalar kamuoyunda yankı uyandırırken, Hilmi Yavuz mevzuyla ilgili görüşlerini paylaşmak üzere bir metin hazırlığında olduğunu açıkladı. Facebook üzerinden yaptığı paylaşımda, “Türkçe edebiyat mı? Türk edebiyatı mı?” başlıklı bir yazı kaleme aldı. Bu tartışmanın Tanzimat devrine uzandığını tabir eden Yavuz, Ermeni asıllı Vartan Paşa’nın Osmanlı Türkçesiyle Ermeni harfleri kullanarak yazdığı “Akabi Hikâyesi” ve Rum asıllı Evangelides Misailidis’in Grek harfleriyle ve Karamanlı Türkçesiyle yazdığı “Temâşâ-yı Dünya” romanlarına atıfta bulundu. Yavuz, bu müelliflerin yapıtlarının hangi kimlik çerçevesinde değerlendirileceği konusunda edebiyat tarihçilerinin tartışmalar yaşayabileceğini belirtti.
Ancak müelliflerin yapıtlarını kendi ana lisanlarında değil, Osmanlı Türkçesi ve Karamanlı Türkçesi ile kaleme almalarının, edebiyatı etnisiteden fazla lisan temelinde inşa etmek istemelerinden kaynaklandığını savundu. Yavuz şu sözlere yer verdi:
“Ben de Vartan Paşa ve Mihailidis üzere, edebiyatın etnisite üzerinden değil, lisan üzerinden kıymetlendirilmesi gerektiğini düşünüyorum. Edebiyat hangi lisanda yazıldıysa, o lisanın edebiyatına aittir. Etnisite edebiyatı böler, lisan birleştirir… Toplum olarak çabucak her alanda bölündük, bari edebiyatta bunu yaşamayalım”
“EDEBİYATI ULUSAL KİMLİKTEN AYIRAMAZSINIZ”
Ali Günvar ise yaşanan tartışmya ait şu açıklamaları yaptı:
“Metindeki ‘Türkçe şiir’ tarifine itiraz ettik. V.B. Bayrıl, bu ifadeyi değiştirmeyi reddetti ve patronmuş üzere davranarak, ‘Bugüne kadarki katkılarınız için teşekkürler, artık sizinle çalışmıyoruz’ dedi. Bu durumda, yapacağım tek şey istifa etmekti. Ne Şiiratı’na ne de Seyhan’ın anısına gereksinimim var. Bayrıl kendini işveren olarak görüyorsa, o denli devam etsin; onun patronajını kabul edenler de tıpkı formda. Lakin ben etmiyorum. Dünyanın hiçbir yerinde edebiyat ulusal kimlikten ayrılamaz. Türkçe yazıyorsan, Türk şiiri yazıyorsundur. Fransız, Fransızca şiir; İtalyan, İtalyanca şiir der, biz niçin Türkçe şiir diyelim? Şayet bu duruma farklı bakan varsa, bu bir ruhsal sorun olabilir. Benim kimsenin etnik kökenine yahut lisanına karşı bir itirazım yok, fakat kimse benden, kendi kimliğim ve Türklüğümden utanmamı beklemesin”
Günvar, edebiyatın lisan üzerinden okunması gerektiği fikrine karşı çıkarak, edebiyatın ulusal kimlikle bağını koparmanın hakikat olmadığını vurguladı.