1901 yılında Yunanistan’ın Antikythera adasında bir gemi enkazında keşfedilen Antikythera düzeneği yaklaşık 2000 yıl evvel yapılmış ve dünyanın birinci bilgisayarı olarak kabul edilmişti. Bu karmaşık ve eski aygıt “Indiana Jones” sinemalarına ilham kaynağı olmuş ve yıllarca bilim dünyasının ilgisini çekmişti. Yapılan yeni bir araştırma, sistemin fonksiyonunu daha net bir halde ortaya koydu.
İlk defa 1901 yılında bir gemi enkazı sırasında ortaya çıkan ve o vakitten beri bilim insanları tarafından incelenen bilgisayar üzerinde yeni bir araştırma yapıldı. Yapıtın, kesimler halinde bulunmasına karşın epeyce karmaşık bir dişli sistemine sahip olduğu belirtildi. Sistemin, M.Ö. 2. yüzyılda yapıldığı ve Antik Yunanlar tarafından bir tıp manuel bilgisayar olarak kullanıldığı anlaşıldı. Aygıt, gezegenlerin pozisyonlarını ve ayın evrelerini hesaplamak için kullanılan bir çeşit astronomik takvim fonksiyonu görüyordu.
SON ARAŞTIRMADAN ÇARPICI BULGU: YUNAN AY YILINA DAYANIYOR
Son araştırmalar ise Antikythera sistemindeki takvim halkasının fonksiyonu hakkında kıymetli yeni bilgiler sundu. 2021’de yapılan bir çalışmada, takvimin üzerinde Güneş, Ay ve periyodun bilinen beş gezegeninin pozisyonlarını belirlemek için yerleştirilmiş tertipli delikler olduğunu ortaya çıkarmıştı. Ama, yeni bulgular bu takvimin Mısır güneş yılından değil, Yunan ay yılına dayandığını gösterdi. Bu bulgu, düzeneğin fonksiyonu hakkında daha evvelki görüşleri de değiştirmiş oldu.
Araştırma grubu, Antikythera sistemindeki takvim halkasının gerçek fonksiyonunu ortaya koymak için kozmik olayların uzay-zamanda neden olduğu dalgalanmaları ölçen yerçekimi dalgaları araştırmalarını kullandı. Lazer İnterferometre Yerçekimi Dalgası Gözlemevi (LIGO) tarafından elde edilen datalarla yapılan tahliller Antikythera sistemindeki takvim halkasının 354 yahut 355 delik içerdiğine dair güçlü ispatlara buldu. Bunun da Yunan ay takvimiyle direkt bir münasebeti olduğunu ortaya çıkardı.
Glasgow Üniversitesi’nden gökbilimciler tarafından yürütülen araştırmalar, Antikythera düzeneğinin nasıl çalıştığını ve eski Yunanlılar tarafından nasıl kullanıldığına katkı sağlarken, araştırma takımında bulunan Profesör Graham Woan, “Antikythera sistemindeki bulgularımız, bu inanılmaz aygıtın yapılışına ve kullanımına dair anlayışımızı derinleştirmemize yardımcı olacaktır” diyerek bu eski bilgisayarın tarihî kıymetine değindi.